Άρθρο γνώμης • Δεκέμβριος 2025
Τα τελευταία χρόνια συμβαίνει κάτι που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά: οι μικρές και ανεξάρτητες ιστοσελίδες εξαφανίζονται σταδιακά από το διαδίκτυο. Όχι επειδή δεν έχουν καλό περιεχόμενο, ούτε επειδή δεν προσπαθούν αρκετά. Η αλήθεια είναι πιο σκληρή: το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν έχει αλλάξει ριζικά — και ο κυριότερος υπεύθυνος είναι η Google.
Όταν ένας παίκτης ελέγχει όλη την αγορά
Η Google δεν είναι μόνο μια μηχανή αναζήτησης όπως τη γνωρίζουμε. Σκεφτείτε το έτσι: είναι σαν να είναι ταυτόχρονα ο κανονισμός του παιχνιδιού, ο διαιτητής που δίνει τις κάρτες, και ένας από τους παίκτες στο τραπέζι.
Συγκεκριμένα, η Google ελέγχει:
- Πώς οι χρήστες βρίσκουν πληροφορίες στο διαδίκτυο (μέσω της αναζήτησης)
- Πώς οι ιστοσελίδες βγάζουν χρήματα από διαφημίσεις
- Πώς μετράμε πόσοι επισκέπτονται μια σελίδα (με το Google Analytics)
- Τον τρόπο που περιηγούμαστε στο web (μέσω Chrome και Android)
Όταν ο ίδιος οργανισμός παίζει τόσους πολλούς ρόλους ταυτόχρονα, δεν μπορεί να υπάρχει πραγματική ελευθερία. Οι μικροί εκδότες βρίσκονται υπό την απόλυτη εξάρτησή του — και αυτό, εξ ορισμού, είναι μονοπώλιο.
Ρομπότ αποφασίζουν για ανθρώπους
Φανταστείτε να χάνετε τη δουλειά σας εξαιτίας μιας αυτόματης απόφασης — χωρίς εξήγηση, χωρίς προειδοποίηση, χωρίς κάποιον να σας ακούσει. Αυτό συμβαίνει καθημερινά στις μικρές ιστοσελίδες.
Η διαχείριση των διαφημίσεων και των αποτελεσμάτων αναζήτησης γίνεται από προγράμματα-ρομπότ. Μια λάθος εκτίμηση, μια αλλαγή στους κανόνες της Google, και μια ιστοσελίδα μπορεί να δει τα έσοδά της να εξαφανίζονται από τη μια μέρα στην άλλη. Χωρίς εξηγήσεις, χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας με πραγματικό άνθρωπο.
Για τις μεγάλες εταιρείες αυτό είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να διαχειριστεί. Για τους μικρούς εκδότες, όμως, είναι συχνά καταστροφικό και οδηγεί στο κλείσιμο.
Το παιχνίδι της «ποιότητας»
Η Google ισχυρίζεται ότι προτιμά το «ποιοτικό περιεχόμενο». Στην πράξη, όμως, αυτό που πραγματικά προτιμάει είναι το μεγάλο, προβλέψιμο και εμπορικά ισχυρό περιεχόμενο.
Οι μικρές ιστοσελίδες — ακόμα κι αν έχουν εξαιρετικό και μοναδικό περιεχόμενο — χαρακτηρίζονται συχνά ως «χαμηλής αξίας». Γιατί; Όχι επειδή είναι πραγματικά κακές, αλλά επειδή δεν ταιριάζουν στα αυτοματοποιημένα συστήματα που προτιμούν τη μαζικότητα από την πρωτοτυπία.
Η προσωπική γνώμη, η εξειδίκευση, η μοναδική οπτική — όλα αυτά που κάνουν το διαδίκτυο ενδιαφέρον — παραγκωνίζονται υπέρ των μεγάλων, τυποποιημένων sites.
Τι θα γινόταν αν υπήρχε ανταγωνισμός;
Σκεφτείτε τι θα συνέβαινε αν αντί για μία Google υπήρχαν τρεις ή τέσσερις ισχυρές εταιρείες που προσέφεραν παρόμοιες υπηρεσίες. Οι μικροί εκδότες θα μπορούσαν:
- Να επιλέξουν με ποια πλατφόρμα θα συνεργαστούν
- Να διαπραγματευτούν καλύτερους όρους
- Να αλλάξουν συνεργάτη αν δεν είναι ευχαριστημένοι
- Να έχουν πραγματική φωνή και επιλογή
Ο ανταγωνισμός προστατεύει πάντα τους μικρούς και τους αδύναμους. Όταν δεν υπάρχει, οι κανόνες γίνονται μονόπλευροι και άδικοι.
Γιατί η Bing φαίνεται πιο δίκαιη
Πολλοί μικροί εκδότες έχουν παρατηρήσει κάτι ενδιαφέρον: η Bing (η μηχανή αναζήτησης της Microsoft) φέρεται πιο δίκαια και προβλέψιμα. Όχι επειδή είναι καλύτερη εταιρεία από ηθική άποψη, αλλά για έναν απλό λόγο: χρειάζεται τους εκδότες.
Δεν έχει μονοπώλιο, άρα πρέπει να προσπαθεί περισσότερο. Πρέπει να χτίζει εμπιστοσύνη, να ακούει και να προσφέρει καλύτερους όρους. Η δίκαιη μεταχείριση δεν είναι αλτρουισμός — είναι ανάγκη επιβίωσης σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Το πραγματικό πρόβλημα
Το ζήτημα δεν είναι μόνο τα χρήματα. Είναι το μέλλον του ίδιου του διαδικτύου. Ένα web που αποτελείται μόνο από μεγάλες εταιρικές πλατφόρμες χάνει τη ζωντάνια, την ποικιλία και τις φωνές των ανεξάρτητων δημιουργών.
Όταν εξαφανίζονται οι μικρές ιστοσελίδες, χάνουμε:
- Τις πρωτότυπες απόψεις που δεν ελέγχονται από εταιρείες
- Τις εξειδικευμένες πληροφορίες που δεν βρίσκεις παντού
- Την ποικιλία και τη δημιουργικότητα
- Τη δυνατότητα κάποιου να ξεκινήσει κάτι δικό του στο διαδίκτυο
Αυτή η εξαφάνιση δεν είναι τυχαία παράπλευρη απώλεια. Είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος που δημιουργήθηκε για να συγκεντρώνει τη δύναμη στα χέρια λίγων, όχι για να επιτρέπει την πολυφωνία.
Συμπέρασμα
Η Google δεν ενεργεί έτσι επειδή είναι «κακή» ή «κακοπροαίρετη». Ενεργεί έτσι επειδή μπορεί. Και μπορεί επειδή δεν υπάρχει κανείς άλλος αρκετά δυνατός να την σταματήσει ή να της θέσει όρια.
Αν θέλουμε ένα πιο δίκαιο, ανοιχτό και πλούσιο διαδίκτυο — όπου υπάρχει χώρος για τους πάντες, όχι μόνο για τους μεγάλους — τότε η συζήτηση για τα μονοπώλια δεν είναι απλώς χρήσιμη. Είναι απολύτως απαραίτητη.
Το μέλλον του ανοιχτού διαδικτύου εξαρτάται από το αν θα επιτρέψουμε σε έναν παίκτη να ελέγχει όλο το παιχνίδι — ή αν θα ζητήσουμε κανόνες που προστατεύουν την ποικιλία, την καινοτομία και την ελευθερία επιλογής.
Φόρτωση σχολίων...